Geschiedenis van Limburg
Frank Hovens (eindredactie)
416 p. Waanders € 29,95
‘Limburg is voor de Nederlandse geschiedschrijving de meest onhandelbare provincie van alle elf. De historische kaart van Limburg vóór 1800 is bij machte om de ondernemendste vorser tot vertwijfeling te brengen,’ schreef de bekende historicus L.J. Rogier ooit. Toch heeft een team van historici zich aan de geschiedschrijving van die lastige provincie gewijd. Hoofdstukken over: De gouden eeuw van het Maasland (843-1200), Bij Noord of Zuid, protestant of katholiek? (1560-1609), Een ijzeren eeuw (1609-1715). Ook de periode na 1800 wordt uitgebreid behandeld. Het boek is heel mooi geïllustreerd.
André A. de Bruin poogt in Noord-Limburg integraal bekeken, 1850-1950 (244 p. Mooi Limburgs Boekenfonds, € 24,95) de cultuur van die regio te duiden. Aandacht voor het katholieke beschavingsoffensief en hoe de oude anti-Hollandse sentimenten er voortleven. Limburg – lang een ‘ontwikkelingsland’ – kon zich dankzij ‘Den Haag’ economisch ontplooien.
De voortvarende zeemansvrouw. Openhartige brieven aan geliefden op zee
Marijke van der Wal (bezorging)
160 p. Walburg Pers, € 19,95
Deze publicatie is deel 3 van de serie ‘Sailing Letters Journaal’. In The National Archives van Engeland liggen ruim 38.000 zakelijke en persoonlijke brieven die ooit buitgemaakt werden op veroverde Nederlandse schepen. Pas in 1980 werden deze brieven door een Nederlandse onderzoeker ontdekt. Ieder Sailing Letters Journaal bevat transcripties van opmerkelijke brieven en documenten, voorafgegaan door een uitgebreide toelichting. De Journaals tonen de gevoelens van bevolkingsgroepen waarvan nauwelijks geschreven materiaal bewaard bleef. Deze aflevering bevat de brieven die de jonge vrouwen De Cerff en Buyk aan hun zeevarende mannen stuurden. In de inleiding meldt Marijke van der Wal terecht dat dit boek de lezer ‘heel dicht brengt bij mensen van vlees en bloed en hun belevenissen, zorgen en emoties. Dichter bij het verleden komen is bijna niet mogelijk’.
Hoe Homo ludens voortleeft. Van Huizinga tot Zemon Davis en daarna
Lisa Jardine
37 p. Prometheus, € 14,95
Dit is de tekst van de Huizinga-lezing 2010, uitgesproken door de bekende Engelse historica Lisa Jardine. Uit haar boeken blijkt dat ze grote belangstelling voor de Nederlandse geschiedenis heeft: ze schreef over de moord op Willem van Oranje en over de verovering van Engeland door stadhouder Willem III. Johan Huizinga hoort volgens Jardine tot de profeten die in eigen land onvoldoende worden geëerd. Des te groter is zijn invloed in Engeland en Amerika.
Tegelijkertijd met Jardine’s lezing verscheen een nieuwe uitgave van Homo Ludens (320 p. Amsterdam University Press, € 39,50), het beroemde boek van Huizinga uit 1938. Daarin gaat het Huizinga niet om de betekenis van spel als cultuurverschijnsel maar om het ‘ludieke’ als wezenlijk kenmerk van de menselijke beschaving. Speciaal voor deze editie heeft fotograaf Vincent Mentzel uit zijn omvangrijke oeuvre een selectie gemaakt van beelden die ‘de spelende mens’ in al zijn facetten toont.
De rode dominee. A.S. Talma
Lammert de Hoop en Arno Bornebroek
335 p. Boom, € 19,90
De hervormde predikant en politicus Aritius Sybrandus Talma (1864-1916) was de ongekroonde koning van de protestants-christelijke arbeiders in hun strijd voor sociale rechten. Vanaf 1901 was hij kamerlid voor de Anti-Revolutionaire Partij en van 1908 tot 1913 als minister verantwoordelijk voor de sociale wetgeving. Met zijn strijd in het parlement legde hij mede het fundament voor het stelsel van sociale zekerheid. Hij pleitte voor samenwerking tussen overheid en sociale partners, daarmee vooruitlopend op de praktijk van de naoorlogse overlegeconomie.
Talma maakte deel uit van het kabinet-Heemskerk. Daarover verscheen een bundel (199 p. Meinema, € 18,90), onder redactie van D.Th. Kuiper en G.J. Schutte. De ministers van het kabinet-Heemskerk pakten tal van actuele kwestie aan, waaronder onderwijs, defensie, sociale kwesties en zedelijkheidswetgeving. Ze maakten duidelijk dat de christelijke politiek principieel en gouvernementeel was en bereidden daarmee de pacificatiepolitiek van na 1917 voor.
Onszelf blijven. H.B. Wiardi Beckman, baanbreker van de moderne sociaaldemocratie
Frans Becker, Menno Hurenkamp en Paul Scheffer (redactie)
224 p. Bert Bakker, € 18,95
Herman Wiardi Beckman was vóór de Tweede Wereldoorlog een van de cruciale vernieuwers van de sociaal-democratie. Zijn tragische dood in Dachau voorkwam een doorbraak als groot politicus. Beckman schreef over het onlosmakelijk verband tussen socialisme en democratie, over de noodzaak van partijpolitieke vernieuwing en over het belang van de nationale gedachte – thema’s die nu in het politiek zo verwarde Nederland actueler dan ooit schijnen, schrijven de samenstellers van deze bundel.
Vorig jaar was het twintig jaar geleden dat GroenLinks werd opgericht. Op welke wijze veranderde GroenLinks van een radicale oppositiepartij in een partij die vooral regeringsverantwoordelijkheid nastreeft? Deze vraag wordt beantwoord in de bundel Van de straat naar de staat? GroenLinks 1990-2010 (269 p. Boom, € 24,50) onder redactie van Paul Lucardie en Gerrit Voerman.
Pers en politie in Amsterdam
Henri Beunders en Marcella van der Weg
240 p. Bas Lubberhuizen, € 24,50
Politieagenten en journalisten hebben veel gemeen. Ze willen beiden onrecht aan het licht brengen, alsmede de waarheid. Aan de andere kant: de politie kan de media ook informatie onthouden. De pers kan daarentegen weer de publieke opinie bewerken en aan haar kant krijgen. En tegen een publieke opinie kan, als het er op aan komt, geen ‘sterke arm’ op. De Rotterdamse mediahistoricus Henri Beunders beschrijft hoe de twee functies zich sinds 1848 hebben ontwikkeld en wat dat betekende voor hun onderlinge verhouding. Amsterdam is de juiste plaats om deze kwestie te onderzoeken, want juist daar, waar de publieke opinie altijd wat luider wordt verwoord dan elders, leven de twee beroepsgroepen soms op gespannen voet met elkaar. Tien opmerkelijke historische zaken belichten de praktijk, waaronder het Palingoproer (1886), de Februaristaking (1941) en het Kroningsoproer (1980).
En zij die na ons komen. Kleine kroniek van drie Nederlandse families
Truska Bast 287 p. Nieuw Amsterdam, € 18,50
Voor boerenzoon Ko is het een ware volksverhuizing als hij in 1919 met koeien en hooi per stoomtrein van Zuid-Holland naar de Veluwe trekt. Het gezin kent diepe armoede. Hoe anders is dat op het eiland Wieringen, waar Pieter, het zoontje van een opzichter van Rijkswaterstaat, rond 1920 verblijft met de Duitse kroonprins Wilhelm, die naar het eiland is verbannen. Of op Java, waar de Indisch-Nederlandse vader van Sien achttien kinderen verwekt bij twee inlandse vrouwen en Sien met haar zusjes wordt ondergebracht in het Protestants Weeshuis. Truska Bast onderzoekt hoe het er bijna honderd jaar later voor staat met Ko, Pieter en Sien – en wat er van hun kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen is geworden. Aan de hand van deze drie families laat ze zien hoe het leven in Nederland in een eeuw is veranderd.
De eindafrekening
Sam Bourne
399 p. Luitingh, € 19,95
Sam Bourne is het pseudoniem van de bekroonde Britse journalist Jonathan Freedland. De eindafrekening is een thriller gebaseerd op ware gebeurtenissen. Een groep Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog verzet pleegde besluit wraak te nemen op de Duitsers. Door het drinkwater in een aantal steden te vergiftigen hopen ze meer dan een miljoen Duitsers te doden. De actie moet worden afgeblazen, waarna de groep besluit hoge Duitse nazi’s persoonlijk te vermoorden.
De Britse journalist Adam LeBor schreef de thriller Het Boedapest Protocol (384 p. BBNC Uitgevers, € 19,95) over een complot van nazi’s, gesmeed in de laatste dagen van het Derde Rijk De oorlog zal niet met wapens worden voortgezet, maar economisch. De bedoeling is om Europa te overheersen, onder meer door het invoeren van een gezamenlijke munt.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
