Vuile was, zwarte schapen, schuld en boete

Wie zijn familiegeschiedenis onderzoekt, komt soms verrassende voorouders en onthutsende informatie tegen. Historicus en journalist Alies Pegtel nodigt drie auteurs uit die diepgaand onderzoek deden naar hun eigen familiegeschiedenis en die bij het optekenen verschillende afwegingen maakten.

Bas Von Benda-Beckmann onderzocht het naziverleden van zijn Duitse grootouders, oudooms en –tantes van vaderskant in Het kleedje voor Hitler. Een familiegeschiedenis. Hij koos er daarbij bewust voor om zichzelf in het verhaal te schrijven. Philip Dröge schreef Moederstad. Jakarta, een familiegeschiedenis en kwam tijdens zijn onderzoek naar het oude Batavia ook zijn Indonesische, Chinese en Europese voorouders op het spoor. Hij stuitte op koloniale zakkenvullers maar ook op slavinnen en een kampslachtoffer. Roline Redmond schreef De Doorsons. Op zoek naar een Afro-Amerikaanse slavenfamilie in het Caribisch gebied: een kroniek over haar tot slaaf gemaakte familie en haar voormoeders. Zij ondervond hoe moeilijk historisch onderzoek is als familieleden in archieven niet terug te vinden zijn als personen.

Tijdens het panelgesprek staat de vraag centraal in hoeverre een auteur zich verantwoordelijk voelt voor de daden van (verre) familieleden. Mogen persoonlijke (schuld)gevoelens een rol spelen bij het schrijven van een familiegeschiedenis? Kan iemand zich wel verantwoorden voor diens voorouders, ongeacht of ze daders, helden of slachtoffers zijn geweest? En geeft persoonlijke betrokkenheid geen vertekend beeld van het verleden omdat dit het feitenonderzoek in de weg kan staan?

Alies Pegtel is historicus en journalist voor o.a. Maarten! en Historisch Nieuwsblad, en schreef onder meer Zij in de geschiedenis.