Luc Panhuysen over Joan Derk van der Capellen
Iedere tijd kent zijn ontregelaars. Buitenstaanders die de waarheid spreken én op een verwarrende manier verdraaien. Joan Derk van der Capellen (1741-1784) was zo’n figuur.
In het Nederland waarin hij ter wereld kwam was het leven van hoog tot laag verankerd in onwrikbare structuren en conventies. Joan Derk zelf was baron en voorbeschikt tot een leventje van jagen en slempen. Maar het liep anders. Hij werd een klokkenluider die op misstanden wees. Hij werd een outcast die de lagere standen mobiliseerde tegen zijn eigen stand, de adel en de elite. Hij werd de auteur van het beroemdste pamflet uit de Nederlandse geschiedenis: Aan het volk van Nederland. Tien jaar vóór de Franse Revolutie begon de democratiseringsbeweging van de Patriotten met hem als nationale voorman.
Wie was deze man die door Pim Fortuyn als lichtend voorbeeld werd gezien? Wat kunnen we van Joan Derk van der Capellen leren over de relatie tussen populisme en democratisering? In zijn lezing neemt Luc Panhuysen u mee naar het verkalkte Nederland van de late achttiende eeuw. We bekijken zijn moderne gebruik van de publiciteit en de manier waarop hij de politiek dramatiseerde. En verbazen ons over de rapheid waarmee de burger de afstand tot zijn bestuurders kon inlopen. Het nieuwste boek van Panhuysen, De Burgerbaron. Joan Derk van der Capellen en het begin van de democratie is net uit.
Luc Panhuysen (1962) legt zich toe op de Nederlandse geschiedenis. Van zijn hand verschenen onder meer, Rampjaar 1672, Oranje tegen de Zonnekoning en Het monsterschip. Vier van zijn boeken stonden op de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs. Zijn boek De Burgerbaron verschijnt dit najaar.