Elselina Versfelt: een vrijgevochten vrouw tijdens de Franse Revolutie

De Franse Revolutie schopte heel wat heilige huisjes omver, ook voor vrouwen. In dit strijdgewoel zag Elselina Versfelt (1776-1845) haar kans om een vrij leven voor zichzelf op te bouwen. Deze Brabantse domineesdochter zou het niet alleen schoppen tot maîtresse van een Franse maarschalk, maar ook tot actrice, schrijfster en uitgeefster. Haar bewogen leven liet een schat aan documentatie achter: historicus Marja Verbraak dook in de archieven om feit van fictie te scheiden en dichter bij de ware Elselina Versfelt te komen. Historicus en journalist Alies Pegtel interviewt Verbraak over de nalatenschap van deze opmerkelijke vrouw.

Elselina’s leven kende namelijk vele controverses. Tot haar dood zou ze een loopje blijven nemen met de waarheid. Haar Franse kennissen hadden geen idee dat ze haar gezin in Brabant had achtergelaten en kende haar alleen als La Contemporaine of Ida Saint-Elme. In de legerkampen of op het slagveld ging ze af en toe zelfs als man gekleed. Daarnaast baarde ze in haar latere leven opzien met opruiende geschriften tegen de nieuwe Franse koning.

Ze maakte de grote gebeurtenissen van haar tijd – de Franse revolutie, oorlog, de terugkeer van de monarchie – van dichtbij mee en schreef daarover vanuit haar eigen gezichtspunt. Haar memoires vormen een unieke getuigenis over de Franse Revolutie, het tijdperk-Napoleon en de restauratie. Na haar dood werd ze nagenoeg vergeten, Marja Verbraak brengt haar nu weer tot leven.

Marja Verbraak is schrijver en historicus. Ze heeft geschreven voor Het Parool en gewerkt als woordvoerder voor de Anne Frank Stichting. Haar belangstelling gaat speciaal uit naar Nederlanders in Frankrijk en Spanje in de achttiende eeuw.

Alies Pegtel is historicus en journalist voor o.a. Maarten! en Historisch Nieuwsblad, en schreef onder meer Zij in de geschiedenis.