De bronstijd: sleutelperiode in de Nederlandse geschiedenis

Wat weten we over de bronstijd, oftewel over de wereld voor de komst van het geschreven woord tussen 3000 en 800 voor Christus? Luc Amkreutz neemt u duizenden jaren mee terug in de tijd en werpt licht op een periode vol economische en sociale ontwikkelingen die onze huidige samenleving hebben gevormd.

Door handel, migratie en intensieve netwerken werd in de bronstijd al een belangrijk fundament voor het huidige Europa gelegd. Zo legde een grote migratiestroom vanuit de Zuid-Russische steppe, vlak voor het aanbreken van de bronstijd, de basis voor onze taal. Met die volksverhuizing valt ook het genetisch profiel van de meeste (Noord-)Europeanen te verklaren, zoals hun overwegend blanke huidskleur en sommige ziektes.

In de periode daarna wordt brons al snel een krachtig middel en de motor achter grootse ontwikkelingen. Het vervangt stenen werktuigen en wapens, en er ontstaat een eerste vorm van geld, van machtige elites, van professionele oorlogvoering en van een circulaire maakeconomie. De handelscontacten strekten zich uit tot in het Midden-Oosten.

Naast voor ons bekende concepten als handel en politiek kent de bronstijd ook een vervreemdend aspect, waarin mysterieuze rituelen plaatsvinden met zonaanbidding en offergaven, en mensen nieuwe kennis van de kosmos opdoen.

Luc Amkreutz is hoogleraar publieke archeologie en conservator van het Rijksmuseum van Oudheden. In oktober is in het RMO een tentoonstelling over de bronstijd te zien. Foto: Zwaarden van Jutphaas (l) en Ommerschans (r) – collectie en foto © Rijksmuseum van Oudheden.