Het Russische leger wint weinig terrein, maar bestookt Oekraïne van achter de linies met raketten en drone-aanvallen. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog introduceerde Duitsland een vroege voorloper van de drone: de zogenoemde Vergeltungswaffen. Volgens historicus Henk Koopman waren deze V-Wapens een noodgreep van een leger dat aan het front geen vuist kon maken.
De V1 was het eerste onbemande straalvliegtuig en kon doelen tot 240 kilometer ver bereiken. Het toestel was uitgerust met een explosieve lading en werd vanaf 1944 vooral ingezet om Londen en Antwerpen vanaf grote afstand te bombarderen. De V2 was een onbemande ballistische raket. Volgens Koopman, die een boek schreef over de V-wapens, was ‘pure terreur’ het belangrijkste doel.
‘Hitler hoopte dat de publieke opinie zich door de aanhoudende bombardementen tegen de geallieerden zou keren. De Duitsers wilden angst zaaien met de V-wapens, en dat lukte. De Engelse en Belgische bevolking waren er doodsbang voor. Dat gold vooral voor de V2, die met een snelheid van 5800 kilometer per uur op zijn doel afschoot. De V1 vloog een stuk langzamer en hoorde je aankomen; dat gaf mensen een paar minuten tijd om een schuilkelder op te zoeken.’
Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
De V-wapens werden in 1944 versneld ontwikkeld, omdat de Luftwaffe vleugellam was geraakt. ‘De geallieerden waren superieur in de lucht, dus werd er naarstig naar andere middelen gezocht om Engeland te bombarderen.’ Maar de Vergeltungswaffen waren eigenlijk nog niet gevechtsklaar. ‘De wapens hadden veel technische mankementen. V-wapens stortten vaak vroegtijdig neer, soms zelfs op enkele meters afstand van de lanceerbanen. In Nederland zijn twee á drieduizend V1’s neergestort die eigenlijk voor Antwerpen bedoeld waren.’
Onnauwkeurige V-wapens
Dankzij GPS-technologie kan het Russische leger precisiebombardementen uitvoeren op Oekraïense energiecentrales, maar daarvoor waren de Duitse V-wapens te onnauwkeurig. ‘De V1 werd vanaf een lanceerbaan afgeschoten en kon daarna doorvliegen in de richting van een vooraf ingesteld doel’, vertelt Koopman. ‘Maar als de bom eenmaal door de lucht vloog, konden de Duitsers deze alleen nog een klein beetje naar links of rechts bijsturen. Ze moesten daarom van tevoren corrigeren voor weersomstandigheden zoals tegenwind.’
Het Duitse leger moest instellen hoeveel omwentelingen de propeller aan de voorkant van het onbemande vliegtuig moest maken voordat het explosief naar beneden zou storten. Dat ging maar zelden goed. ‘Vanaf de Franse westkust zijn er 8600 V1’s gelanceerd in de richting van Londen’, zegt Koopman. ‘Daarvan kwamen er maar 2400 in de stad terecht, en slechts een paar honderd in de buurt van de Tower Bridge, wat het eigenlijke doel was.’
Dat veel Vergeltungswaffen hun doel misten, was ook de verdienste van de Engelse luchtmacht. De RAF liet sperballonnen op om de V1-wapens te onderscheppen en probeerde de explosieven uit de lucht te schieten voordat ze Londen bereikten. Engelse piloten slaagden er soms ook in om de V1 met de vleugel van hun Spitfire uit koers te brengen.
Goebbels’ wonderwapens
De Duitse legertop had op een efficiënter wapen gehoopt, want propagandaminister Joseph Goebbels had de V1 aangekondigd als een van zijn Wunderwaffen. Volgens Koopman moesten deze ‘wonderwapens’ de vijand ervan overtuigen dat een Duitse overwinning onvermijdelijk was. ‘Goebbels wilde de geallieerden angst aanjagen: de nazi’s hadden wapens waar de vijand nog nooit van had gehoord.’
Ook in Duitsland werd het potentieel van de wonderwapens flink aangedikt. ‘In radiouitzendingen onderstreepte Goebbels het belang van het nieuwe wapentuig. Van gewone explosieven raakte de Duitse bevolking niet meer onder de indruk, maar de Wunderwaffen en Vergeltungswaffen gaven de burger moed. Die klonken als wapens waarmee je een oorlog wel móést winnen.’
