Home ‘De beste kunstenaars werden uitgenodigd om grafmonumenten te maken in Bourgondië’

‘De beste kunstenaars werden uitgenodigd om grafmonumenten te maken in Bourgondië’

  • Gepubliceerd op: 16 april 2019
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Lola Bos
  • 3 minuten leestijd
‘De beste kunstenaars werden uitgenodigd om grafmonumenten te maken in Bourgondië’

Van 7 t/m 13 oktober organiseert Historisch Nieuwsblad in samenwerking met Labrys reizen een 7-daagse reis naar Bourgondië. Em. prof. dr. Herman Pleij, die samen met architectuurhistoricus drs. Raphaël Rijntjes de leiding op zich neemt, vertelt wat u van deze reis kunt verwachten. ‘Tot je ontsteltenis tref je in kerken soms vulgaire taferelen en duivels aan.’

‘De geboorte van Nederland ligt eigenlijk in Bourgondië. Alles herinnert daaraan: niet alleen de literatuur en dynastieke ontwikkelingen, maar ook gebouwen en kunstwerken,’ vertelt Pleij. Er zijn naar zijn inzien twee hoofdaspecten van de reis die er echt uitspringen, namelijk de klooster- en stadscultuur. Onterecht wordt nog vaak gedacht dat de burgers en kooplieden in de steden woonden en de adel op het platteland. Volgens Pleij moeten we van dit beeld af. ‘De Bourgondische hertogen zaten juist veel meer in de steden. Daar hadden ze prachtige paleizen, waarvan Dijon een goed voorbeeld is. Dat verklaart dat er in de steden zoveel aan hun hofcultuur herinnert. Ik zal, aan de hand van wat er te zien is, nadrukkelijk bespreken hoe de verschillende groepen zich daar tot elkaar verhielden.’

De duivel in de kerk

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Zelf verheugt hij zich het meest op steden als Vézelay en Autun. ‘Vézelay is zo’n stadje tegen de heuvel op. Daar ligt op het topje een grote basiliek die prachtig bewaard is gebleven. De kunst die daar te zien is, is zonder meer aangrijpend.’ In die kerken beeldt men niet alleen de heiligen uit, maar juist ook het kwaad. ‘Dat is altijd verrassend voor mensen. Tot je ontsteltenis tref je daar soms vulgaire taferelen en duivels aan, dat is heel interessant. De kerk is de plek waar de duivel het liefst naartoe gaat, want daar kan hij gelovigen in het hart treffen. Ook de waterspuwers, gargouilles genoemd, hebben daarmee te maken. Via die monsterachtige goten ging het water de kerk uit en zo werd het kwaad als het ware de kerk uitgedreven.’

Prachtige praalgraven

En dan de imposante ruïnes van Cluny, die de bezoeker herinneren aan de kloostercultuur. ‘De Benedictijnen vormen de oudste en de arrogantste orde, uit de zesde eeuw. Daar zal ik verschillende verhalen over vertellen: hoe zij zich gedroegen, hoe men daarover dacht en wat voor invloed ze op de adel hadden.’ De Kartuizers waren daarnaast erg populair, omdat ze volkomen recht in de leer waren. ‘Als je je daarmee als vorst wist te verbinden, kon je zeker zijn van een plaats in de hemel.’

De tekst loopt door onder de afbeelding.

Het praalgraf van Margaretha van Oostenrijk in het klooster van Brou.

‘De Bourgondische hertogen kozen daarom allemaal voor een begrafenis in een Kartuizer klooster of de kerk daarbij. Zelfs toen het hele hof naar Brussel verhuisd was, lieten Philip de Goede en Karel de Stoute zich nog in een Kartuizer klooster begraven. In Brou, in het zuiden van Bourgondië, liggen nog de nodige praalgraven, onder meer van Margaretha van Oostenrijk. De beste kunstenaars werden uitgenodigd om daar grafmonumenten te maken. Voor die topkunst moet je naar Bourgondië, dat hebben we in de Lage Landen niet op die manier bewaard.’

Hoe kunnen mensen zich op de reis voorbereiden? Pleij beveelt het boek De Bourgondiërs van Bart Van Loo aan. ‘Dat is niet alleen een goede voorbereiding, maar brengt vooraf ook al intellectueel plezier.’

Kijk voor alle praktische informatie en het volledige programma op de site van onze reispartner Labrys.