Aan de zestigste verjaardag van de geallieerde landing in Normandië is zeer ruime aandacht besteed. Als historicus zou ik daar tevreden over zijn, ware het niet dat de retoriek waarmee de herdenking gepaard ging de ware geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog voortdurend geweld aandeed. Dat was bovendien niet de eerste keer. De veertigste en de vijftigste herdenking leden aan hetzelfde euvel.
Steeds wordt D day beschreven als de belangrijkste militaire operatie van de oorlog, als de beslissende militaire operatie, als het begin van het einde voor de Duitsers en als het begin van de bevrijding van Europa. Dat er ondertussen aan het oostelijk front een oorlog gaande was op een totaal andere schaal en van een totaal andere aard dan het conflict in West Europa, zou men uit die beschrijvingen bepaald niet opmaken.
Men zou er al helemaal niet uit kunnen afleiden dat de Wehrmacht al een jaar voor D day beslissend was verslagen aan het oostelijk front. In juni 1944 bevonden zich 58 Duitse divisies in West Europa; daarvan waren er 15 gelegerd in Normandië. Terzelfder tijd waren er 228 Duitse divisies actief aan het oostelijk front. Veel van de 58 Duitse divisies in West Europa waren bovendien van zeer matige kwaliteit.
De Wehrmacht is door het Rode Leger verslagen, globaal tussen 19 november 1942, toen de Russen begonnen met hun omsingelingsoperatie bij Stalingrad, en half juli 1943, toen het Duitse zomeroffensief bij Koersk in de knop werd gebroken. Bij de Slag om Koersk waren 1,5 miljoen Russische soldaten en 900.000 Duitse soldaten betrokken. De Russen brachten 3400 tanks in het veld, de Duitsers 2700. Op 12 juli speelde zich daar de grootste tankslag uit de geschiedenis af, waarbij binnen enkele uren ruim 700 tanks werden uitgeschakeld.
In de maanden juli en augustus 1943 sneuvelden er evenveel Russische soldaten als Amerikaanse soldaten gedurende de hele Tweede Wereldoorlog. Als D day over tien jaar weer wordt herdacht, zou het passend zijn als ook het Rode Leger en de onbekende Russische soldaat eens in het zonnetje werden gezet. Van D day zou immers zonder de immense militaire inspanningen aan het oostelijk front geen sprake kunnen zijn geweest.
Dat alles neemt niet weg dat de inval in Normandië een omvangrijke en bijzondere operatie was. De landing was de grootste amfibische operatie uit de militaire geschiedenis en het was bijzonder knap van de geallieerden dat plaats en tijdstip van de inval voor de Duitsers volkomen onverwacht kwamen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
