Zoeken
Artikelen
Waanwijze lasterbende – Geertje Dekkers
Sommige mensen hebben zo’n lage dunk van wetenschappers dat ze hun kinderen niet laten inenten of stug blijven volhouden dat het klimaat helemaal niet verandert. En dat terwijl nog niet zo lang geleden velen enorm opkeken tegen wetenschappers, die zich louter zouden inzetten voor het algemeen belang. Beide visies zijn nogal kortzichtig, omdat ze geen...
Een Romeinse keizer boven de bank
Machthebbers en kunstverzamelaars omringden zich na de Oudheid graag met afbeeldingen van Romeinse keizers. De Britse classica Mary Beard onderzocht waarom ze dat deden en verdiepte zich in de omslachtige pogingen het uiterlijk van een keizer te achterhalen. Was Julius Caesar nou aan de magere kant of had hij een vol gezicht? Het eerlijke antwoord:...
Leven na de slavernij
Hoe ging het met voormalige slaven in Suriname nadat de slavernij was afgeschaft? En hoe werkte de slavernij op lange termijn door in de samenleving? Om die vragen te beantwoorden digitaliseren historici samen met vrijwilligers de Surinaamse burgerlijke stand van 1828 tot en met de eerste decennia van de twintigste eeuw. ‘In hun eenvoud vertellen...
Boos over elitejacht
Jarenlang kon koning Willem-Alexander regels negeren en het gesubsidieerde kroondomein Het Loo in de herfst sluiten, vermoedelijk om te jagen. Dat leidde tot veel protest, en tot het besluit dat de koning zich vanaf volgend jaar moet houden aan de regels die alle subsidieontvangers krijgen opgelegd. Onrust over jachtvoorrechten van de elite is bepaald niet...
Turfvaart hielp Holland vooruit
Holland dankte zijn economisch succes in de ‘gouden’ zeventiende eeuw mede aan het eigen tekort aan turf. Dat laat archeoloog Wouter Waldus zien in zijn proefschrift De Zuiderzee als transportlandschap, waarop hij onlangs promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Iets na 1600 verging een vrachtschip op de Zuiderzee, in een deel dat inmiddels droog ligt en...
Rotterdammers sloegen aan het rellen
Slopers braken in 2021 huizen af in de Rotterdamse Tweebosbuurt, terwijl veel bewoners er wilden blijven. Dat leidde tot boosheid, net als in 1972, toen in hetzelfde deel van de stad rellen uitbraken. Volgens Paul van de Laar, hoogleraar stadsgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit, zijn de oorzaken van de woede grotendeels dezelfde. Wat was er...
Het seksleven van Benedetta
De nieuwste film van Paul Verhoeven, Benedetta, toont volop seks tussen twee zeventiende-eeuwse nonnen. Waargebeurd, stelt Verhoeven, want zo staat het in het boek Immodest Acts van historicus Judith C. Brown uit 1986, over abdis Benedetta Carlini. Volgens andere historici kwam Benedetta niet alleen in de problemen vanwege haar seksleven. Browns boek, dat ter...
Nieuws: De VOC haalde steeds meer slaven
In de achttiende eeuw steeg de vraag naar slaven in gebieden rond de Indische Oceaan. Onder meer in huidig Indonesië werden zij voor stijgende prijzen verhandeld, om hen bijvoorbeeld in de peper- en suikerproductie tewerk te stellen. Dat blijkt uit onderzoek van Matthias van Rossum dat recent verscheen in de Journal of Global History. De...
Nieuws: Vakantie-bunker
Een Duitse telefoonbunker uit 1943 bij Hoek van Holland doet sinds kort dienst als vakantiehuisje. De Atlantikwall-bunker in het natuurgebied Vinetaduin bevatte in de oorlog een telefooncentrale, die werd beschermd door gewapend beton. Daarnaast stond een bakstenen verblijf voor de twee soldaten die de centrale bemanden. In de directe omgeving liggen nog tientallen bunkers. Ook...
Nieuws: Enorme kastelen in de Lage Landen
Rond 1250 verrees in de huidige gemeente Heemskerk een opvallend groot kasteel. Oud Haerlem, inmiddels allang weer verdwenen, besloeg een terrein van 90.000 vierkante meter. Dat blijkt uit recente bodemscans in opdracht van de gemeente. De ontdekking zet het beeld van kastelenbouw in de Lage Landen op zijn kop. Op het terrein stonden een hoofdburcht...
Paaien, straffen en verwennen
Dat het Romeinse Rijk ooit heeft bestaan mag een wonder heten. En dat het eeuwenlang standhield is nog opmerkelijker. De Romeinen kregen het voor elkaar dankzij zes basisprincipes. Op papier was het Romeinse Rijk een onbestuurbaar drama: op het hoogtepunt een slordige 5 miljoen vierkante kilometer groot, bewoond door een veelheid aan volkeren, stammen en...
Veel fracties geen probleem
Met achttien partijen in de Tweede Kamer kan Nederland onbestuurbaar worden, vrezen analisten. Maar een eeuw geleden waren het er bijna evenveel en dat ging goed, zegt politiek historicus Henk te Velde. In 1918 kwamen er zeventien partijen in de Kamer. Hoe kon dat? ‘Het was een direct gevolg van de invoering van het...
Op zoek naar de aapmens
Het bewijs voor de menselijke evolutie lag in Indië, hoopte Eugène Dubois. Daarom zette hij dwangarbeiders aan het werk op Java.
Koran met dubbele boodschap
De eerste Nederlandse vertalingen van de Koran, uit de zeventiende eeuw, laten een mix zien van afkeer van de islam en bewondering voor Mohammed.
Kamerleden stemden mede uit eigenbelang
Rijke Kamerleden stemden in de periode 1870-1920 met hun eigen portemonnee in het achterhoofd.
Russen volgen eigen oorlogswetten
Het Russische militaire denken is al eeuwen hetzelfde. Een leger moet winnen in de allereerste fase, en anders overschakelen op een uitputtingsoorlog.
Nieuwe tentoonstelling Nationaal Archief: iets met kaarten
Het uitgangspunt van de tentoonstelling Op de kaart in het Nationaal Archief is prima, maar de makers lijken het te zijn vergeten.
Wie kraste de naam van Eadburg?
Een eeuw of dertien geleden kraste iemand de vrouwennaam Eadburg in een bijbeltekst, tot vijf keer toe. Wie is daarvoor verantwoordelijk?
Vrouwelijke spionnen in de Middeleeuwen
In 1488 kreeg Margriete van den Driessche geld omdat ze had gespioneerd in een vijandelijk legerkamp. Er waren meer vrouwelijke spionnen als zij.
Oorlog dwingt om economisch zelfstandiger te worden
Net als de oorlog in Oekraïne zorgde de Eerste Wereldoorlog in Nederland voor tekorten aan energie, grondstoffen en producten.
Maya’s vervuilden de bodem met kwik
Maya’s verzamelden zoveel kwik dat ze hun omgeving problematisch vervuilden, tot op de dag van vandaag.
Egyptenaren gaven slaven brandmerken
Egyptenaren gaven hun slaven in de Late Periode van de zevende tot en met de vierde eeuw voor Christus brandmerken.
De invloed van peilingen
Begin jaren zestig raakten Nederlandse journalisten geïnteresseerd in opiniepeilingen. Ze zagen het als middel om de politiek kritisch te benaderen.
De eerste Armeense genocide
Waarschijnlijk 33.000 tot 74.000 christelijke Armeniërs zijn om het leven gekomen door een golf van massamoorden in het Ottomaanse Rijk.
